trường hợp nào di chúc bị vô hiệu
10 Trường hợp di chúc bị vô hiệu điển hình nhất. Nguồn: Luật DHLaw

Di chúc bị vô hiệu là vấn đề không hiếm gặp, các trường hợp di chúc không có hiệu lực thường xuất phát từ hai nguyên nhân chính thứ nhất là không đáp ứng điều kiện di chúc hợp pháp, thứ hai là việc áp dụng di chúc không phù hợp với tình hình thực tế. Bài viết dưới đây sẽ trình bày chi tiết về các trường hợp di chúc vô hiệu thường gặp nhất.

Trước khi tìm hiểu về các trường hợp di chúc bị vô hiệu, chúng ta cần hiểu khái niệm di chúc vô hiệu là gì? Sau đó sẻ làm rõ trường hợp nào thì di chúc bị vô hiệu (không có hiệu lực toàn bộ) và trường hợp nào thì di chúc chỉ bị vô hiệu một phần.

* 7 Trường hợp di chúc vô hiệu (hoàn toàn)

1. Người lập di chúc không có năng lực chủ thể để lập di chúc


- Người lập di chúc phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ: Một chủ thể được coi là có năng lực hành vi dân sự đầy đủ khi đạt độ tuổi nhất định (Từ 18 tuổi trở lên) không bị các bệnh làm mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. Như vậy nếu chủ thể lập di chúc mà không có năng lực hành vi dân sự thì di chúc sẽ vô hiệu.

- Người lập di chúc mà dưới 15 tuổi lập di chúc; người lập di chúc là người từ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi lập di chúc nhưng không được sự đồng ý của bố, mẹ, người giám hộ sẽ dẫn đến di chúc vô hiệu.

2. Người lập di chúc không minh mẫn, sáng suốt, bị lừa dối, đe dọa.

3. Hình thức của di chúc không tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật

- Pháp luật dân sự có quy định về hình thức bắt buộc đối với từng chủ thể lập di chúc nhất định. Nếu không tuân thủ điều kiện có hiệu lực về hình thức thì di chúc sẽ vô hiệu như sau:
+ Di chúc của người từ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi không được lập thành văn bản
+ Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ không có người làm chứng hoặc không lập thành văn bản có công chứng hoặc chứng thực
+ Di chúc định đoạt di sản là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất không được công chứng, chứng thực

4. Nội dung của di chúc vi phạm điều cấm của pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội

- Nội dung di chúc không được trái với điều cấm của pháp luật (ví dụ: chỉ định tổ chức phản động hưởng di sản thừa kế hoặc di sản để lại cho những người thừa kế quyền sử dụng vào mục đích trái pháp luật

5. Di chúc bị vô hiệu khi không còn tồn tại người thừa kế theo nội dung di chúc

-  Người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc;
-  Cơ quan, tổ chức được chỉ định là người thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

6. Di sản để lại cho người thừa kế không còn ở thời điểm mở thừa kế

-Di chúc không có hiệu lực, nếu di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế; nếu di sản để lại cho người thừa kế chỉ còn một phần thì phần di chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực.

7. Người để lại di sản đã lập một bản di chúc khác thay thế.

- Khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực.

Bên cạnh, các trường hợp di chúc bị vô hiệu hoàn toàn thì có nhiều trường hợp di chúc chỉ bị vô hiệu một phần do một phần di sản không còn ở thời điểm mở thừa kế, hoặc người thừa kế di sản theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc.  . .
Tìm hiểu cụ thể các trường hợp này ở nội dung tiếp theo dưới đây.

* 3 Các trường hợp di chúc bị vô hiệu một phần

Di chúc của người chết chỉ bị vô hiệu một phần nếu rơi vào những trường hợp sau đây.

1. Di chúc chỉ bị vô hiệu đối với phần di sản không còn ở thời điểm mở thừa kế. Phần di chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực

2. Di chúc có phần không hợp pháp mà không ảnh hưởng đến hiệu lực của các phần còn lại thì những phần đó vẫn có hiệu lực.

3. Trường hợp có nhiều người, cơ  quan, tổ chức thừa kế theo di chúc mà có người chết trước hoặc chết cùng người lập di chúc, cơ quan, tổ chức không còn tồn tại thời điểm mở thừa kế thì chỉ phần di chúc có liên quan đến cá nhân, cơ quan, tổ chức này không có hiệu lực.

Trên đây, là nội dung chia sẻ về 10 trường hợp di chúc bị vô hiệu điển hình mà người lập di chúc thường gặp phải. Hy vọng, bài viết này sẽ phần nào giúp độc giả hiểu rõ những quy định liên quan đến di chúc để có thể lập được một bản di chúc hợp pháp phát huy hiệu lực đầy đủ theo ý nguyện của mình.