Hiệu lực của di chúc miệng

Theo quy định chung, trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày người thực hiện di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực. Liên quan đến điều kiện để di chúc miệng có hiệu lực. Độc giả gửi thắc mắc với nội dung như sau:
Cha tôi đột ngột qua đời do tai nạn giao thông cách đây không lâu. Cha tôi có di chúc miệng việc phân chia tài sản cho anh chị em chúng tôi trước khi mất. Sự việc này được trưởng ấp và trưởng công an xã chứng kiến. Tuy nhiên, di chúc miệng của cha tôi không được ghi chép lại. Hiện tại, sau thời gian cha mất các em tôi không đồng ý việc phân chia tài sản theo di nguyện (di chúc miệng của cha). Các em ấy đã làm đơn yêu cầu tòa án phân chia di sản. Xin hỏi luật sư trong trường hợp này di chúc miệng của cha tôi có hiệu lực để làm căn cứ phân chia tài sản không? Xin cảm ơn Luật sư ! (Bạn đọc, Thanh Nhã, Tp.HCM)
Trả lời.
Trước hết cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn cho chúng tôi, với thắc mắc của bạn Luật sư xin được tư vấn như sau:

* Theo quy định về hình thức của di chúc

Di chúc có thể được lập bằng văn bản, nếu không lập được di chúc văn bản thì có thể di chúc miệng. 
Tuy nhiên, di chúc miệng chỉ được coi là hợp pháp nếu thỏa mãn những điều kiện nhất định.

* Việc lập di chúc việc chỉ được thực hiện trong trường hợp cấp thiết

Theo khoản 1 Điều 629 Bộ luật Dân sự 2015 quy định, trong trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa do bệnh tật hoặc các nguyên nhân khác mà không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.
Vậy, việc lập di chúc miệng phải trong trường hợp thực sự cấp thiết do bị bệnh tật hay các nguyên nhân khác mà không thể lập được di chúc bằng văn bản.

* Di chúc miệng phải công chứng trong thời hạn 05 ngày sau khi lập

Khoản 5 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 quy định, di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người thực hiện di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ.
Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người thực hiện di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực.

Như vậy, dựa theo các quy định trên đây thì di chúc miệng do cha chị để lại đã không được ghi ghép thành văn bản, cũng như công chứng hoặc chứng thực trong thời hạn năm ngày để từ ngày cha chị thể hiện ý chí cuối cùng. Di chúc miệng này không đáp ứng các điều kiện để được coi là hợp pháp nên không thể làm căn cứ để phân chia di sản thừa kế của cha chị.
Theo đó, trong trường hợp này, di sản do cha chị để lại sẽ được phân chia theo pháp luật cho các cá nhân thuộc hàng thừa kế thứ nhất của cha chị bao gồm gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.

Trên đây, là phần tư vấn của Luật sư nhằm giải đáp thắc mắc cho chị Thanh Nhã về điều kiện hợp pháp của di chúc miệng. Nếu chị hay độc giả còn chỗ nào chưa rõ cần giải đáp, vui lòng gọi trực tiếp cho chúng tôi qua Tổng đài tư vấn: 0909854850 để được giải đáp một cách nhanh nhất.